Cyanotypie

Collega Ellis Learbuch mailde me dat zij met haar vierdeklassers geëxperimenteerd had met een oude fotografische techniek: Cyanotypie! Het is gemakkelijk, de resultaten zijn supervet, de benodigde chemicaliën zijn goedkoop en relatief veilig en je kunt de meeste handelingen gewoon na enige voorbereiding in de klas uitvoeren.

Voor het maken van een cyanotypie of fotogram zijn wat dingen nodig:

Fotosensibiliserende of lichtgevoelige stoffen: een goed mengsel van rood bloedloogzout (Kaliumhexacyanoferraat III) en Ammoniumijzercitraat te mengen met gedestilleerd water. Zo’n mengsel had Ellis alvorens met deze lessen te beginnen al samengesteld.

Een glad stuk aquarelpapier. Met een sponsje of kwast (liever zonder metalen delen i.v.m. mogelijke reacties met bovengenoemd mengsel) ) kwast je het papier goed in bij gedimd licht (een gewone gloeilamp is geschikt, tl- of uv-licht, zonlicht, niet). In het donker laten drogen. Eenmaal droog is het wachten op een zonnige dag. Kun je intussen mooi negatieven maken of op zoek gaan naar af te beelden voorwerpen en nadenken over je composities. Een gewoon 35 of 120 negatief is te klein, dus moet je in Photoshop aan de slag om (zwart-wit)foto’s om te keren naar negatief en groot genoeg uit te printen op overheadsheets.

Een UV-lichtbron, de zon dus, moet dit experiment tenslotte in gang zetten.

De sheets met negatieven of de voorwerpen naar keuze leg je op een stuk behandeld papier, glasplaatje erop (of in een lijstje) om alles mooi plat en windproof te maken, en dan in de zon. Afhankelijk van hoe sterk de zon is kan het een paar minuten tot een halfuur duren voor resultaat zichtbaar is. Voor de prints hieronder was de gemiddelde tijd een minuut of acht.

In de aflevering van 13-10-2019 jl. van zijn kunstprogramma ‘De Blauwe Hond’ laat kunstenaar Jasper Krabbé nog eens precies zien hoe je met deze techniek fantastische kunstwerken kunt maken.

Heel veel dank aan Ellis voor haar heldere uitleg over deze mooie, oude techniek en haar tips bij het tot stand komen van dit blog-bericht!