Op vrijdag 31 januari jl. kreeg ik van zijn zoon Richard het droevige bericht dat mijn oud-collega van de KSE en dierbare vriend Jos Martens die ochtend overleden was.
Een van de meest markante KSE-collega’s, onderwijsman en leraar in hart en nieren, trouwe en gedreven Internosser, wandelende encyclopedie en schrijver-archivaris over alles wat met Etten-Leur te maken had, een in alle opzichten buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand die duizend huwelijken sloot, en vooral voor mij en veel anderen een lieve en onvergetelijke vriend: dat was Jos Martens.
Vanaf het moment dat ik Jos mocht leren kennen werd mij door hem gevraagd tekeningen te verzorgen voor allerlei activiteiten van zijn geliefde voetbalclub Internos. Als ik de post uit de brievenbus haalde herkende ik altijd meteen aan zijn markante en voor mij meteen herkenbare handschrift (een voorbeeld daarvan zie je hier beneden: een lief kaartje van hem en zijn vrouw Toke wat ik bij mijn afscheid van de KSE in 2012 van hem mocht ontvangen) dat er iets bij zat van Jos. Vaak was dat dan een verzoek om een tekening te maken voor de voetbalclub of een illustratie te verzorgen bij een artikel van zijn hand. Dat betrof meestal boeken en artikelen die hij via Heemkundekring Jan uten Houte of Het Brabants genootschap het licht deed zien. Jarenlang was hij tot op het laatst nauw betrokken bij dit gezelschap waar hij zich zeer actief bezighield met de heemkundige geschiedenis van Etten-Leur.
Jos Martens stond niet alleen bekend om zijn bijdragen aan de lokale cultuur en geschiedenis van Etten-Leur maar ook als docent aardrijkskunde en Duits aan de Katholieke Scholengemeenschap Etten-Leur (thans bekend als KSE) waar hij ongeveer het halve dorp voor zijn neus moet hebben gehad vanaf de jaren ’60 tot 1995 toen hij met pensioen ging. Vanaf de stichting van de school in 1968 was hij erbij en heel Etten-Leur kende hem dan ook als ‘Mjister'(meester) Martens. Toen ik in 1971 op De KSE begon gaf ik vooral les op de brugklassen en zag ik daar hoe Jos op zijn eigen solide manier de rol van brugklascoördinator vertolkte naast brugklasleider Frans van de Wiel: een ijzersterk en betrouwbaar duo.
Bekendheid verwierf Jos ook met zijn verbondenheid aan Voetbalvereniging Internos. Vanaf 1948 toen hij daar lid werd heeft hij als trouwe clubman , later als bestuurslid gedurende 40 jaar en als erelid, zich ingezet voor ‘zijn’ Internos, een club die voor hem altijd als een tweede thuis voelde.
Wie hem niet van school kende, kende hem wel van het voetbal!
Op 1 januari 1996, na zijn pensioen in 1995, werd Jos aangesteld als buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand in Etten-Leur. Dat ambt bekleedde hij achtien jaar tot hij het na duizend koppels in de echt verbonden te hebben op 78-jarige leeftijd welletjes vond. Veel van zijn oud-leerlingen die bij hem in de klas hebben gezeten op de KSE , zijn ook door hem getrouwd.
Veel van hen kwam hij naderhand in het dorp nog tegen tijdens zijn dagelijkse rondjes.
Op de in het filmpje hieronder gestelde vraag of alle door hem getrouwde koppels nog steeds bij elkaar waren antwoordde hij met een brede grijns: ‘alles wat bij Jos trouwt, houdt!’
Enige jaren geleden viel Jos nogal ongelukkig met zijn electrische fiets. Dat leverde hem een flinke beenwond op die hem in de tijd daarna parten zou blijven spelen. Zijn mobiliteit werd daardoor steeds minder, en dat was voor een hypersociale mens als Jos rampzalig: contacten en gesprekjes met de mensen die hij altijd tegenkwam in het dorp waren immers voor hem van levensbelang. Er brak een tijd aan van ups en downs, van dan weer thuis en dan weer een tijdelijke opname in het Anbarg waar hij uiteindelijk tijdens zijn laatste maanden zou verblijven. Al die tijd bleef Jos goed bij de moed, maar ik kon merken als ik bij hem langs kwam dat het hem behoorlijk dwars zat dat hij niet meer kon gaan en staan waar hij wilde en de sociale contacten miste.
Langzaam zag je Jos zijn kaarsje uitdoven. In de morgen van 31 januari is hij overleden.
Zijn dochters Lisette en Anneloes, zijn zoon Richard die me steeds trouw op de hoogte heeft gehouden over Jos zijn gezondheid en al hun naasten en dierbaren wens ik heel veel sterkte in deze droevige dagen.
Jos heeft heel veel betekend voor de gemeenschap hier en heel veel mensen zullen hem heel erg gaan missen.
Ik ben dankbaar voor zijn vriendschap en dat ik hem van zo nabij heb mogen leren kennen.
Beste Jos, grote vriend, rust in vrede!
Op visite bij Jos eind oktober 2024 in het Anbarg. Foto: Richard Martens
Het uit duizenden herkenbare handschrift van Jos
1968: Jos (tweede van rechts) bij de oprichtingsvergadering van de Scholengemeenschap
1968: Jos als brugklascoördinator aan het werk bij een studieles
1977: Jos bij onze huwelijksreceptie
1980: Jos vol vuur voor de klas
1995: Tekening op het programmaboekje van het afscheid van Jos van de KSE
Jos, anno 2014, tijdens zijn laatste huwelijksvoltrekking: de 1000e
