Een tijdje geleden kreeg ik in Messenger van mijn oud-leerling èn oud-collega Frans op de KSE Sytske Westerbeek het volgende berichtje: Dag Sjaak, Vanmorgen heb ik wat opgeruimd bij mijn ouders. Ik kwam werken tegen van mijn tekenlessen in de onderbouw. Heb je daar nog interesse in? Je mag het van mij ophalen. Zo weggooien vind ik ook zo wat, maar ik ga het nu ook niet meer bewaren.
Dat zijn natuurlijk berichten waar ik meteen op reageer omdat ik altijd blij ben met werk van oud-leerlingen voor dit blog. Sytske zat vanaf 1994 t/m 2000 op de KSE en bleek bijna al haar onderbouwwerk bewaard te hebben. In die onderbouw had zij van de volgende collega’s en van mij les:
1994-1995 Brugklas Carmen Klomp
1995-1996 Vwo2 Pieter de Jong
1996-1997 Vwo 3B van ondergetekende
Na het behalen van haar Vwo-diploma is zij Frans gaan studeren om vervolgens in 2006 als docent Frans op de KSE te gaan werken. In november 2022 is Sytske begonnen aan een nieuwe uitdaging aan het Het Brederocollege, een school voor voortgezet gespecialiseerd onderwijs in Breda. Leerlingen tussen 12 en 18 jaar met sociaal-emotionele problemen of psychiatrische problematiek krijgen daar onderwijs met specifieke ondersteuning. Het onderwijs is op vmbo en havo niveau.
Maar goed: eventjes beginnen bij het begin.
In de brugklas werden in die jaren vaardigheden in diverse teken- en schildertechnieken en natuurlijk de diverse beeldaspecten aangeleerd in onderstaande tekenopdrachten:
Kijken! Eerst kijken en dan tekenen. En dat kan Sytske zoals aan haar studiebladen te zien is.
Voor de meeste leerlingen is de eerste opdracht, ’teken een takje’ de eerste keer dat zij echt studieus naar de waarneming tekenen. De relatie tussen eigen schaduw en vorm, slagschaduw, structuur en textuur zijn beeldaspecten die daarbij behandeld en toegepast worden. Tevens ontdekt de leerling wat je met een HB- en 2B potlood zoal kunt doen.
Kijken: takjes
Kijken: takjes
Mooi dekkend en een beetje strak leren schilderen èn de diverse beeldaspecten uit de kleurenleer zijn vanzelfsprekend ook een belangrijk item in de brugklas. Dat kan natuurlijk via toonladdertjes en verzadigingsoefeningen maar mijn collega’s en ik probeerden destijds deze oefeningen in een concrete opdracht onder te brengen zoals in het ‘ stadsgezicht’ waarbij je mengoefeningen moest doen met typische warme ‘ voorgrondskleuren’ als rood, oranje en geel in diverse tinten vooraan, en een kleurverloopoefening in de koele ‘achtergrondskleur ‘ blauw in verschillende stadia van verzadiging. Ook de daaropvolgende opdracht ‘kermis’ is behalve een oefening in dekkend en strak schilderen een manier om de kleurencircel nog eens te ontdekken (zie het reuzenrad) en (op de voorgrond) te ervaren hoe kleuren door gebruik te maken van het complementair contrast elkaar versterken.
Schilderen: stad
Kermis schets
Kermis schets
Schilderen: kermis
Na diverse opdrachtjes rond tekenen naar de waarneming en schilderen stond vervolgens een opdrachtenserie op het programma waarin werken met pen en O.I.inkt aan de orde kwam. Ook hier kwamen beeldaspecten zoals ruimte en diepte aan de orde en hoe je tevens d.m.v. arceringen een zekere mate van diepte kunt creëren.
Pen en inkt: arceren grijsreeks
Pen en inkt: diepte arceren
Herfst schets
Pen en inkt: herfst
Ook een vaste waarde in het brugklasprogramma: het zelfportret. Met een spiegeltje voor de neus maakt de leerling eerst een studieblad met de verschillende onderdelen van het gezicht. Vervolgens begint men aan het eigenlijke portret waarbij uiteraard die onderdelen in de juiste verhoudingen tot een alleszins lijkend zelfportret moeten leiden, en Sytske is daar prima in geslaagd!
Portretstudies
Portretstudies
Zelfportret
Het jaar werd afgesloten met een serie opdrachten rond het thema ‘ pointilleren met krijt’. Alle belangrijke zaken uit de kleurenleer komen hier nog eens voorbij, vooral ook de mogelijkheden om d.m.v. doordacht kleurgebruik ruimtelijkheid op het platte vlak te suggereren. Ook de pointilleertechniek en de schilders die zich daarmee bezig hielden kwamen dan aan de orde. Helaas zijn hier alleen de studies bewaard gebleven maar hoe een eindwerkstuk er mogelijkerwijs uitgezien zou kunnen hebben zie je hier!
Krijt: kleurenreeks pointilleren
Krijt: pointilleren
Een volgende keer meer over Sytskes werk uit de tweede en de derde klas die afgesloten werd met de z.g. ‘Basisvormingopdracht‘.
Enne…. Mocht je nog oud tekenwerk tegenkomen wat je gemaakt hebt op de KSE, neem een voorbeeld aan Sytske en sein me in. Ik houd me nog steeds van harte aanbevolen!
